اجازه کار یا چالیشما ایزین در ترکیه
اجازه کار یا چالیشما ایزین در ترکیه (Çalışma İzni) دقیقا زمانی اهمیت پیدا می‌کند که با ویزای تحصیلی یا ویزای توریستی به شما اجازه کار کردن در ترکیه داده نمی‌شود. در کنار این، با داشتن یک دعوت‌نامه کاری از کارفرمای ترک و گرفتن اجازه‌ی کار یا چالیشما ایزین در ترکیه، می‌توانید نسبت به گرفتن اقامت این کشور اقدام کنید. چه چیزی از این بهتر؟ اینکه بتوانید در یکی از زیباترین کشورهای همسایه که خود یکی از 20 قطب اقتصادی برتر دنیا به حساب می‌آید، مشغول به کار شوید. در مورد گرفتن مجوز کاری در ترکیه چند نکته بسیار مهم وجود دارد. اینکه چگونه می‌توان دعوت‌نامه کاری دریافت کرد؟ انواع اجازه‌نامه کاری کدام‌ها هستند؟ چه شرایطی باید داشته باشید؟ بهترین مشاغل ترکیه برای ایرانیان کدام‌ها هستند و الی آخر. برای همین ما در این مقاله به طور کامل به این مسائل پاسخ داده‌ایم. با ما همراه باشید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند
چالیشما ایزین چیست؟
هر نوع مشغول شدن به کار در ترکیه به مجوز کاری نیاز دارد. مجوزی که به افراد داده می‌شود و به آنها اجازه قانونی کار کردن در عرصه‌های مختلف را می‌دهد، چالیشما ایزین نام دارد. چالیشما در ترکیه به معنای کار و ایزین به معنای اجازه یا اذن است. داشتن اجازه‌ی کاری در ترکیه، اجباری است و شاغل شدن بدون آن، امکان دارد به جریمه قانونی و دیپورت شدن شما از کشور ترکیه منجر شود. از طرق مختلف اجازه کار استخدامی، ثبت شرکت و درخواست مستقل می‌توانید به کار کردن مشغول شوید.
مزایای اجازه کار در ترکیه
شاید اولین مزیت برجسته‌ای که گرفتن اجازه کار در ترکیه برای شما دارد، امکان گرفتن اقامت این کشور است. شما در کنار داشتن درآمد مناسب در تعدادی از بهترین شهرهای این کشور، می‌توانید نسبت به گرفتن اقامت موقت ترکیه نیز اقدام کنید. با گرفتن پاسپورت قدرتمند کشور ترکیه، امکان سفر بدون ویزا به 111 کشور جهان برای شما ممکن خواهد بود. و اما از دیگر مزایای چالیشما ایزین ترکیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرفتن اقامت دائم بعد از 5 سال متوالی کار کردن در ترکیه
- گرفتن پاسپورت ترکیه به‌عنوان پاسپورت دوم و بهر‌ه‌مندی از مزایای زیاد آن
- دریافت حق بیمه ssk که یکی از معتبرترین بیمه‌های کشور ترکیه است.
- بیمه زمان بازنشستگی در ترکیه
- هزینه حق بیمه را کارفرما پرداخت می‌کند و جدا از حقوقی است که به شما پرداخت می‌شود.
- درآمد بالای مشاغل نسبت به داخل کشور ایران
- امکان افزایش درآمد بسته به میزان تجربه، سطح توانایی و مدرک تحصیلی
- بعد از چند سال می‌توانید اعضای خانواده (همسر و کودکان زیر 18 سال) را نیز به ترکیه ببرید.
انواع اجازه کار در ترکیه
در کل شما به دو صورت می‌توانید در ترکیه مشغول به کار شوید. یا خودتان شرکت تاسیس می‌کنید و به عبارتی از طریق ثبت شرکت در ترکیه و کارآفرینی به این کشور مهاجرت می‌کنید. یا اینکه به عنوان کارمند در یکی از شرکت‌های معتبر و قانونی این کشور مشغول به کار خواهید شد. در هر صورت به اجازه کار در ترکیه نیاز خواهید داشت. برای همین انواع اجازه‌ی کار در ترکیه را بر اساس این دو، به سه نوع تقسیم‌بندی می‌کنند:
اجازه کار کارمندی در ترکیه
از راههای مختلف می‌توانید برای دریافت اجازه کار کارمندی در ترکیه اقدام کنید. پیدا کردن کارفرماهای ایرانی در ترکیه، پیدا کردن کارفرمای ترک، مراجعه به سایت‌ها و موسسات کاریابی و بررسی شبکه‌های اجتماعی از گزینه‌های پیش روی شما برای پیدا کردن مشاغل مناسب و ارائه درخواست کاری به آنان است. اگر درخواست کاری شما مورد قبول کارفرما واقع شود، برای شما یک دعوت‌نامه کاری ارسال می‌شود که آن را باید به سفارت یا کنسول‌گری ترکیه در تهران ارائه دهید. اگر جزو افرادی هستید که با خرید ملک در ترکیه یا دیگر روش‌های مهاجرت در این کشور ساکن هستید، اجازه‌ی کار را مستقیما به وزارت کار ترکیه ارائه دهید.
درخواست کاری شما باید از طریق کارفرما به صورت اینترنتی در آدرس www.turkiye.gov.tr ثبت شود. بعد از یک سال بودن شما در شرکت، اگر دو طرف (شما و کارفرما) مایل به ادامه همکاری بودید، اقامت موقت یکساله شما تا سه سال دیگر تمدید می‌شود. بعد از سه سال تا 5 سال و سپس به شما اقامت دائم داده می‌شود. قبل از هر چیزی کارفرما باید در سامانه چالیشما ترکیه ثبت نام کرده باشد. برای گرفتن اجازه کار کارمندی مراحل زیر را باید طی کنید:
- کارفرمای خود را انتخاب کنید
- نوع درخواست (درخواست کار موقت) را انتخاب کنید
- شماره شناسایی خود که معمولا با عدد 99 شروع می‌شود را وارد کنید.
- اطلاعات تماس و دسترسی خود از جمله محل اقامت، ایمیل، شماره تلفن و … را وارد کنید
- محل کار شرکتی که در آن مشغول خواهید شد را وارد کنید. آدرس محل کار را باید بر روی دکمه‌ای که در تصویر داخل سامانه وجود دارد و آدرس‌دهی سیستم ثبت جمعیت ترکیه است، وارد کنید.
- اطلاعات آدرس محل کار را تایید کنید تا علامت سبز رنگ این مرحله را دریافت کنید
- اطلاعات عمومی خود از جمله مدارک تحصیلی، تجربه‌ها و سوابق کاری و … را می‌توانید در این بخش وارد کنید
- اطلاعات کاری از جمله وظایف، حقوق کاری و … را نیز در این بخش وارد کنید
- در مرحله آخر نیز، مدارک مورد نیاز را باید در فرمت pdf آپلود کنید.
مدارک مورد نیاز چالیشما ایزین کارمندی در ترکیه:
- پاسپورت معتبر
- فرم درخواست ویزای کاری
- یک قطعه عکس
- یک نسخه از قرارداد کاری با کارفرما
اجازه کار کارفرمایی در ترکیه
ثبت شرکت در ترکیه پروسه‌ای متفاوت دارد. اگر بخواهید از این طریق نسبت به دریافت اقامت اقدام کنید، باید حداقل سرمایه 500 هزار دلاری را داشته باشید. استارتاپ‌ها و شعبه‌های جدید شرکت‌های ایرانی نسبت به این نوع اجازه کار جذب می‌شوند. این نوع اقدام برای دریافت اقامت، اگرچه مزایای خاص خود را دارد اما سختی‌هایی نیز در پی خواهد داشت. میزان سودآوری شرکت شاید در یک سال اول زیاد مهم نباشد، اما دولت ترکیه از سال‌های بعد میزان فعالیت و سودآوری شرکت را رصد خواهد کرد. اگر بخواهید که مجوز کار کارفرمایی را تمدید کنید باید حداقل 2 ماه پیش از پایان مهلت اعتبار آن، اقدام کنید. پرداخت بیمه حداقل 5 شهروند ترک الزامی است. مگر اینکه در داخل اساسنامه شرکت خود، اعلام کنید که نیروی انسانی مورد نیاز شما نیازی به تسلط بر زبان ترکی ندارد.
بهتر است که با حقوق خود در این راستا آشنا شوید. چرا که برای کارفرمای ترک، وظایف و شرایطی وجود دارد که باید به آنها پایبند باشد. شاید یک کارفرما برای دور زدن برخی از محدودیت‌ها از جمله استخدام 5 کارمند ترک به ازای یک کارفرمای خارجی، به شما پیشنهاد قرارداد اشتغال غیرقانونی دهد. یا حقوق شما را کمتر از حداقل حقوق وزارتی قرار دهد. برای همین همواره بهترین راه، اشتغال قانونی از طریق اجازه ی کاری است.
اجازه کار دانشجویی در ترکیه
چالیشما ایزین دانشجویی برای زمانی است که شما در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در یکی از دانشگاه‌های ترکیه مشغول به کار هستید، و می‌خواهید در طول تحصیل خود، کار نیز کنید. در حالت عادی بدون داشتن اجازه‌ی کاری، نمی‌توانید مشغول به کار شوید و شاغل بودن شما غیرقانونی خواهد بود. نکته مهم در این زمینه این است که امکان اخذ چالیشما ایزین دانشجویی برای دانشجویان کاردانی و کارشناسی وجود ندارد و تنها برای دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی است. دیگر اینکه، داشتن اجازه کار، دانشجو را از هیچ کدام از حقوق اقامت تحصیلی خود محروم نخواهد کرد.
شرایط دریافت اجازه کار در ترکیه
حواستان باشد برخی از مشاغل مربوط به کارهای درمانی، نظامی و حقوقی برای اتباع خارجی امکان پذیر نیست. مگر اینکه شما تحصیلات خود را در این کشور گذارنده باشید یا برای برخی از این مشاغل مانند پرستاری و تکنسین دندانپزشکی، دوره‌های لازم را گذرانده باشید. از جمله مشاغل ممنوع برای مهاجرین به ترکیه می‌توان به دامپزشکی، دندانپزشکی، جراحی، قضاوت، خلبانی و مشاغل نظامی اشاره کرد.
دو شرط مهم برای اخذ ویزای کاری ترکیه نیاز است. اول اینکه بهتر است شما تسلط کافی و مناسب بر زبان ترکی داشته باشید. شرط دوم گرفتن اجازه‌ی کاری این است که از اقامت شما 6 ماه مانده باشد. یعنی شما در هر صورت به تمدید اقامت توریستی خود نیاز دارید و باید برای شما کیملیک کارت ترکیه که یک کارت ملی مخصوص اتباع خارجی است، صادر شود.
از دیگر شرایط مهم دریافت اجازه کار ترکیه:
- اقامت توریستی بیش از 6 ماه
- کد مالیاتی
- دعوت‌نامه کاری کارفرما
- ارائه مدرک تحصیلی یا رزومه مرتبط
- بیمه درمانی معتبر
نکته مهم) تمام مراحل اخذ چالیشما ایزنی توسط کارفرما انجام می‌شود و موسسه‌ها و افراد واسطه این کار را انجام نمی‌دهند.
نکته مهم) هزینه‌ی اولیه‌ای حدود 630 لیر باید پرداخت شود که به عهده شما خواهد بود.
مدارک لازم برای اخذ چالیشما ایزین
برای اخذ اجازه‌نامه‌ی کاری در وهله اول به یک پاسپورت معتبر نیاز خواهید داشت. شما باید حداقل 6 ماه اقامت در این کشور داشته باشید. شاید با خود بگویید که با ویزای توریستی این کار را انجام می‌دهم. اما مسئله اینجا است که درخواست‌های ارائه شده با ویزای توریستی، احتمال رد شدن بالایی دارند. برای همین شما باید برای اقامت بیشتر از مدت قانونی 6 ماهه، درخواست کیملیک کارت ترکیه دهید که در واقع اقامت بیشتر از بازه توریستی را برای شما ممکن می‌کند. در کنار اینها، گرفتن دعوت‌نامه کاری کارفرمای ترک، یک قطعه عکس، نسخه قرارداد قانونی با کارفرما مورد نیاز است. برای تمدید اجازه کاری نیز بعدها باید مجوز فعلی را به همراه کپی گذرنامه، مدارک ویزای موقت اقامت و اطلاعات دقیق کارفرما را به اداره کار و تامین اجتماعی ترکیه ارائه دهید.
در نهایت، اگر درخواست شما مورد تایید وزارت کار ترکیه باشد، یک پیام تایید به آدرس ایمیل شما ارسال خواهد شد. از این پیامک تایید می‌توانید برای پیگیری وضعیت درخواست استفاده کنید.
روش های دریافت اجازه کار یا چالیشما ایزین در ترکیه
برای دریافت اجازه کار، ابتدا حرفه‌ها و مشاغل مناسب را برای خود پیدا کنید. در این مرحله می‌توانید لیست نیازمندی‌های ترکیه را نگاه کنید. اتباع خارجی عموما در کارهای ساختمانی، ساخت و ساز، عمرانی، طراحی داخلی، پوشاک، واردات و صادرات، خدماتی، گردشگری، هتلداری، بازاریابی، کارگری، منشی‌گری، مهمانداری، پرستاری و … در ترکیه مشغول به کار می‌شوند. البته با ارسال رزومه و شرایط کاری به موسسات و سایت‌های کاریابی نیز، می‌توانید لیستی از مشاغل قانونی و بسیار مناسب را برای خود تهیه کنید. سپس رزومه خود را برای کارفرماهای مختلف می‌فرستید و نتیجه را متعاقبا مشاهده خواهید کرد. در صورت پذیرش، کارفرما برای اخذ اجازه کار و ویزای کاری شما اقدام خواهد کرد.
روش دیگر درخواست ثبت انواع شرکت مسئولیت محدود، سهامی عام، سهامی خاص، تعاونی، بازرگانی و … است. در این روش شما به شرکا، اساسنامه و اظهارنامه شرکت، بازرس و … نیاز خواهید داشت. یک روش دیگر برای اخذ مجوز کاری وجود دارد و آن هم برای کسانی که 5 سال از اقامت آنها در ترکیه می‌گذرد و اکنون می‌خواهند برای کار کردن، مجوز بگیرند. این نوع اجازه‌ی کار را چالیشما ایزنی مستقل می‌نامند.
نکات پایانی
برای هر کاری در هر زمینه‌ای در ترکیه نیاز به اجازه کار یا مجوز کاری دارید. هرگونه فعالیت شما خارج از این، مخالف با قوانین کاری این کشور خواهد بود. پس برای جلوگیری از هر گونه سوءاستفاده از حقوق قانونی شما به‌عنوان نیرو و متخصص خارجی در این کشور، بهتر است که مراحل کار اخذ چالیشما ایزنی در ترکیه را در حضور کارشناسان و وکلای حقوقی انجام دهید.